Jak w Linuxie zainstalowa� XFree86

Autor: Eric S. Raymond, esr@snark.thyrsus.com
v4.2, 16 stycze� 1997
Wersja polska: Piotr T�czy�ski pteczyn@hum.amu.edu.pl
w.1.0, 05 marzec 1997


Niniejszy dokument opisuje, jak uzyska�, zainstalowa� i skonfigurowa� wersj� 3.2 XFree86, kt�ra stanowi wersj� X Window System (X11R6) przeznaczon� dla system�w Linuxowych. Ten przewodnik krok po kroku wyja�nia, jak skonfigurowa� w Twoim systemie XFRee86.

1. Wst�p

X Window System stanowi wielkie i pot�ne (niekt�rzy mogliby powiedzie�, i� zbyt wielkie i nadmiernie z�o�one) graficzne �rodowisko dla system�w UNIXowych. Oryginalny kod X Window System opracowano w MIT; od tego czasu komercyjni sprzedawcy uczynili z X'a przemys�owy standard dla platform UNIXowych. Faktycznie, na wszystkich UNIXowych stacjach roboczych na �wiecie chodzi jaki� wariant systemu X Window.

Pochodz�cy z MIT i rozprowadzany bez op�at X Window System wersja 11 wydanie 6 (X11R6) przystosowany dla system�w UNIXowych opartych o 80386/80486/Pentium pierwotnie rozwija� zesp� programist�w pod kierownictwem Davida Wexelblata <dwex@XFree86.org>. Wersja ta, znana jako XFree86, dost�pna jest dla Systemu V/386, 386BSD i innych implementacji UNIXa opartych na platformie x86, w��czaj�c w to Linuxa. Zawiera ona wszystkie potrzebne binaria, pliki pomocnicze, biblioteki i programy narz�dziowe.

Wyczerpuj�ce informacje o XFree86 dost�pne s� na stronie Paj�czyny po�wi�conej XFree86 pod adresem http://www.XFree86.org.

Niniejszym dokument krok po kroku opisujeq, jak zainstalowa� i skonfigurowa� XFree86 dla Linuxa, chocia� niekt�re szczeg�y trzeba b�dzie samodzielnie uzupe�ni� czytaj�c dokumentacj� dostarczon� z samym XFree86. (Dokumentacja ta zostanie om�wiona poni�ej.) Jednak�e u�ywanie i dostosowanie do w�asnych potrzeb X Window System wykracza daleko poza zakres tego dokumentu -- w tym celu zaopatrz si� w jedn� z wielu dobrych ksi��ek na temat u�ywania X Window System.

1.1 Inne �r�d�a informacji

Je�li zupe�nie nie orientujesz si�, czym jest Linux, istnieje kilka �r�de� informacji o tym systemie. Najlepszym miejscem jest strona Paj�czyny z Dokumentacj� Linuxa dost�pna pod adresem http://sunsite.unc.edu/mdw/linux.html. Tam te�, pod adresem http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/XFree86-HOWTO.html, znajdziesz najnowsz�, aktualn� wersj� tego dokumentu.

1.2 Nowe wersje niniejszego dokumentu

Nowe wersje Linux XFree86 HOWTO s� okresowo rozsy�ane na grupy dyskusyjne comp.os.linux.help, news:comp.os.linux.announce i news.answers. S� one r�wnie� zamieszczane w rozmaitych miejscach Paj�czyny i archiwach ftp po�wi�conych Linuxowi, w��czaj�c w to stron� LDP.

Najnowsz� wersj� zawsze mo�esz znale�� w Paj�cznie pod adresem URL http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/XFree86-HOWTO.html.

1.3 Kontakt z autorem i poprawki

Je�li masz jakiekolwiek pytania czy uwagi na temat niniejszego dokumentu, prosz� nie kr�puj si� i wy�lij poczt� elektroniczn� do Erica S. Raymonda na adres esr@thyrsus.com. Jestem otwarty na wszelkie sugestie i krytyk�. Daj mi prosz� zna�, je�li znajdziesz jaki� b��d w tym dokumencie, tak bym m�g� go poprawi� w nast�pnej wersji. Dzi�ki.

Prosze, nie wysy�aj mi pyta� jak zrobi�, by Twoja karta video czy monitor dzia�a� z X'em. Niniejsze JTZ ma by� w zamierzeniach stanowi� szybki i bezbolesny przewodnik dla normalnej instalacji przy u�yciu nowego, interakcyjnego programu konfiguruj�cego. Je�li wpadniesz w tarapaty przejrzyj the Hitchiker's Guide to XFree86 Video Timing, http://www.ccil.org/~esr/xconfig/video-modes.html. (Jest to aktualna, w formacie HTML, wersja pliku `Videomodes.doc'z XFree86.) Dokument ten zawiera ca�� moj� wiedz� na temat rozwi�zywania problem�w zwi�zanych z konfiguracja; je�li on nie jest w stanie Tobie pom�c, ja r�wnie�.

2. Wymagania sprz�towe

XFree w wersji 3.2 wprowadzono w pa�dzierniku 1996 roku. Poni�ej opisano obs�ugiwane zestawy uk�ad�w video. Dokumentacja dostarczona z Twoj� kart� video powinna okre�la� zastosowany zestaw uk�ad�w scalonych. Kiedy zamierzasz kupi� now� kart� video lub te� kupujesz now� maszyn� z jak�� kart� video, niech sprzedawca dok�adnie okre�li mark�, model i zestaw uk�ad�w scalonych owej karty. Mo�e to wymaga� od niego zadzwonienia w tej sprawie do dzia�u wsparcia technicznego; generalnie b�d� oni uszcz�liwieni mog�c to zrobi�. Wielu sprzedawc�w sprz�tu PC stwierdzi, i� dana karta video jest ,,standardow� kart� SVGA'', kt�ra ,,powinna pracowa�'' w Twoim systemie. Wyja�nij w�wczas, �e Twoje oprogramowanie (wspomnij Linuxa i XFree86!) nie obs�uguje wszystkich zestaw�w uk�ad�w video oraz �e musisz posiada� szczeg�lowe informacje.

Mo�esz r�wnie� samodzielnie okre�li� zestaw uk�ad�w karty video uruchamiaj�c program SuperProbe zawarty w dystrybucji XFree86. Poni�ej ca�� spraw� przedstawiono bardziej szczeg�owo.

Obs�ugiwane s� nast�puj�ce standardowe zestawy uk�ad�w SVGA:

Obs�ugiwane s� r�wnie� akceleratory SVGA oparte o nast�puj�ce uk�ady zestaw�w:

Karty video, kt�re stosuj� powy�sze zestawy uk�ad�w, obs�ugiwane s� na wszystkich typach magistral, w��czaj�c w to VLB i PCI.

Zestawy uk�ad�w oparte o Avance Logic, MX i Video 7 obs�uguj� wy��cznie tryb 256 kolor�w. Wszystkie pozosta�e karty oparte o powy�sze zestawy uk�ad�w obs�uguj� zar�wno tryb 256 kolor�w, jak i monochromatyczny. Wiele z powy�szych zestaw�w uk�ad�w b�dzie obs�ugiwa� tryb 16 i 32 bit�w na pixel (zw�aszcza niekt�re karty oparte o uk�ady Mach32, P9000, S3 i Cirrus), o ile tylko masz zainstalowan� na karcie wystarczaj�c� ilo�� DRAM. Zwyk�a konfiguracja to 8 bit�w na pixel (to znaczy 256 kolor�w).

Serwer monochromatyczny obs�uguje r�wnie� standardowe karty VGA, monochromatyczn� kart� Hercules oraz monochromatyczne karty Hyundai HGC1280, Sigma LaserView i Apollo. Dla karty Compaq AVGA obs�uguje on jedynie 64k pami�ci video. Nie testowano karty GVGA zawieraj�cej wi�cej ni� 64k.

Bez w�tpienia lista ta powi�kszy si� wraz z up�ywem czasu. Stosowne uwagi da��czane do aktualnych wersji XFree86 powinny zawiera� kompletn� list� obs�ugiwanych zestaw�w uk�ad�w video.

Tw�rcy XFree86 napotykaj� na pewien problem, bowiem niekt�rzy producenci kart video stosuj� niestandardowe mechanizmy okre�lania cz�stotliwo�ci zegara u�ywane do sterowania kart. Niekt�rzy z nich albo nie publikuj� specyfikacji opisuj�cych jak zaprogramowa� kart�, albo wymagaj� od tw�rc�w podpisania o�wiadczenia o zachowaniu w tajemnicy otrzymanych informacji. To oczywi�cie ogranicza�oby mo�liwo�� nieodp�atnej dystrybucji XFree86 -- co�, czego zesp� tw�rc�w XFree86 bynajmniej nie chce zrobi�. Przez d�ugi czas stanowi�o to problem odno�nie pewnych kart video produkowanych przez firm� Diamond. Jednak�e pocz�wszy od wersji 3.1 XFree firma Diamond zacz�a wsp�pracowa� z zespo�em tw�rc�w nad dostarczeniem bezp�atnych sterownik�w dla tych kart.

Sugerowany system dla XFree86 pod Linuxem to maszyna 486 z przynajmniej 8 megabajtami RAM i kart� video z zestawem uk�ad�w wymienionym powy�ej. Dla osi�gni�cia optymalnej wydajno�ci sugerujemy zastosowanie karty z akceleratorem, na przyk�ad jakiej� karty z zestawem uk�ad�w S3. Zanim podejmiesz ostateczn� decyzj� i nab�dziesz kosztowny sprz�t, sprawd� w dokumentacji, czy XFree86 obs�uguje Twoj� wybran� kart�. Por�wnania test�w wydajno�ci dla rozmaitych kart video pod XFree86 s� regularnie rozsy�ane na grupy dyskusyjne USENETu comp.windows.x.i386unix i comp.os.linux.x.

Tak na marginesie, prywatny system Linuxowy Matt Welsh'a (pierwotnego tw�rcy niniejszego FAQa) chodzi� na maszynie 486DX2-66 z 20 megabajtami RAM, wyposa�onej w kart� VLB z 2 megabajtami DRAM i zestaw uk�ad�w S3-864. Matt przeprowadzi� test wydajno�ci X'a dla swojej maszyny oraz dla stacji roboczej Sun Sparc IPX. System Linuxowy by� w przybli�eniu 7 razy szybszy ni� �w Sparc IPX. (Dla ciekawo�ci, XFree86-3.1 pod Linuxem z t� kart� video osi�gn�� wynik oko�o 171000 xston�w, Sparc IPX oko�o 24000.) Generalnie rzecz bior�c, XFree86 na systemie Linuxowym zaopatrzonym w kart� SVGA z akceleratorem jest znacznie wydajniejszy ni� uruchomiony na jakiej� karcie stosowanej w komercyjnych UNIXowych stacjach roboczych, kt�re zwykle stosuj� obs�uguj� grafik� za pomoc� prostych ramek.

Potrzebujesz co najmniej 4 megabajty fizycznej RAM i 16 megabajt�w wirtualnej RAM (przyk�adowo, 8 mega fizycznej i 8 mega pliku wymiany). Pami�taj, �e im wi�cej masz fizycznej RAM, tym mniej system b�dzie przy ma�ej pami�ci wymienia� dane. Poniewa� wymiana jest z definicji powolna (dyski s� bardzo wolne w por�wnaniu z pami�ci�), wiec aby XFree86 chodzi� komfortowo posiadanie co najmniej 8 megabajt�w RAM jest konieczno�ci�. Jeszcze lepiej zainstalowa� 16 megabajt�w. System z 4 megabajtami fizycznej RAM m�g�by chodzi� du�o (do 10 razy) wolniej od takiego, kt�ry posiada co najmniej 8 mega.

3. Instalacja XFree86

Prawdopodobnie masz ju� XFree86 jako cz�� dystrybucji Linuxa -- w tym przypadku nie jest konieczne oddzielne �ci�ganie oprogramowania. W takim przypadku mo�esz pomin�c t� sekcj�.

Binarn� dystrybucj� XFree86 dla Linuxa mo�na znale�� w wielu archiwach ftp. Oryginalne archiwum XFree86 jest pod ardesem ftp://ftp.xfree86.org/pub/XFree86/current/binaries/Linux (w czasie qpisania niniejszego tekstu aktualna wersja oznaczona by�a numerem 3.2; okresowo wypuszczane s� nowsze wersje).

Na sunsite.unc.edu XFree86 mo�na znale�� w katalogu /pub/Linux/X11.

Kiedy bezpo�rednio �ci�gasz XFree86, przyda si� Tobie poni�sza poni�sza tabela. Wyszczeg�lnia ona pliki zawarte w dystrybycji XFree86-3.2.

Wymagany jest jeden z nast�puj�cych serwer�w:

X328514.tgz

Serwer dla kart opartych o 8514.

X32AGX.tgz

Serwer dla kart opartych o AGX.

X32I128.tgz

Serwer dla Number Nine Imagine 128.

X32Mach32.tgz

Serwer dla kart opartych o Mach32.

X32Mach64.tgz

Serwer dla kart opartych o Mach64.

X32Mach8.tgz

Serwer dla kart opartych o Mach8.

X32Mono.tgz

Serwer dla monochromatycznych tryb�w video.

X32P9K.tgz

Serwer dla kart opartych o P9000.

X32S3.tgz

Serwer dla kart opartych o S3.

X32S3V.tgz

Serwer dla S3 ViRGE i ViRGE/VX (wersja beta).

X32SVGA.tgz

Serwer dla kart opartych o Super VGA.

X32W32.tgz

Serwer dla kart opartych o ET4000/W32.

Je�li nie wiesz, kt�ry serwer wybra�, wybierz VGA16, plik X32VGA16.tgz. Tak czy inaczej zechcesz go �ci�gn�c, poniewa� w nast�pnym kroku instalacji b�dzie on potrzebny do uruchomienia programu autokonfiguruj�cego.

Wymagane s� wszystkie nast�puj�ce pliki:

preinst.sh

Skrypt przedinstalacyjny.

postinst.sh

Skrypt poinstalacyjny.

X32bin.tgz

Pozosta�e binaria X11R6.

X32cfg.tgz

Pliki konfiguracyjne dla xdm, xinit i fs.

X32doc.tgz

Dokumentacja i strony podr�cznika.

X32fnts.tgz

Pliki dla 75dpi, misc i PEXa.

X32lib.tgz

Dzielone biblioteki X i pliki pomocnicze.

X32set.tgz

Program narz�dziowy XF86Setup.

X32VG16.tgz

Serwer dla kart opartych o VGA/EGA.

Nast�puj�ce pliki s� opcjonalne:

X32f100.tgz

Fonty 100dpi.

X32fcyr.tgz

Fonty cyrylicy.

X32fnon.tgz

Inne fonty (chi�skie, japo�skie, korea�skie, hebrajskie).

X32fscl.tgz

Fonty skalowalne (Speedo i Type1).

X32fsrv.tgz

Fonty serwera i pliki konfiguracyjne.

X32prog.tgz

Pliki nag��wkowe X, pliki konfiguracyjne i biblioteki kompilacyjne.

X32lkit.tgz

LinkKit dla serwera X.

X32lk98.tgz

LinkKit dla serwera PC98 X.

X32nest.tgz

Zagnie�d�ony serwer X.

X32vfb.tgz

Wirtualny serwer X.

X32ps.tgz

Dokumentacja w PostScripcie.

X32html.tgz

Dokumentacja w HTMLu.

Katalog XFree86 powinien zawiera� plik RELNOTES zawieraj�cy uwagi odno�nie aktualnej wersji. Zajrzyj tam odno�nie szczeg��w zwi�zanych z instalacj�.

Wszystko, co potrzeba, by zainstalowa� XFree86, to zdoby� powy�sze pliki, utworzy� (jako root) katalog /usr/X11R6 i rozpakowa� owe pliki z /usr/X11R6 nast�puj�c� komend�:

gzip -dc X32bin.tgz | tar xfB -
Pami�taj, i� te starowane pliki s� spakowane relatywnie do katalogu /usr/X11R6, taki wi�c wa�ne jest ich rozpakowanie w�a�nie tam.

Upewnij si�, i� katalog /usr/X11R6/bin znajduje si� na Twojej �cie�ce dost�pu. Mo�esz to zrobi� edytuj�c domy�lne ustawienia Twojego systemu zawarte w pliku /etc/profile lub /etc/csh.login (zale�nie od typu pow�oki, jak� stosujesz Ty czy inni u�ytkownicy Twojego systemu). Mo�esz te� po prostu doda� ten katalog do Twojej osobistej �cie�ki modyfikuj�c plik /etc/.bashrc lub /etc/.cshrc, zale�nie od rodzaju Twojej pow�oki.

Upewnij si� r�wnie�, i� ld.so (konsolidator), potrafi zlokalizowa� katalog /usr/X11R6/lib. Aby to zapewni�, dodaj lini�

/usr/X11R6/lib
do pliku /etc/ld.so.conf i, jako root, uruchom /sbin/ldconfig.

Uwaga: Odkry�em, po zainstalowaniu wszystkich nast�puj�cych cz�ci:

X32Ma64.tar X32cfg.tar X32fnts.tar X32html.tar X32prog.tar X32VG16.tar X32doc.tar X32fscl.tar X32lib.tar X32set.tar X32bin.tar X32f100.tar X32fsrv.tar X32man.tar

�e �adna z nich nie zawiera�a wsparcia dla Xpm (stanowi to problem, poniewa�, przynajmniej w mojej konfiguracji, sam serwer X'a wymaga Xpm'a -- Twoje potrzeby mog� by� inne). Musia�em przekopiowa� biblioteki Xpm z mojej starej dystrybucji X'a. Tak wi�c pakiet nie jest jeszcze doskona�y.

4. Konfiguracja XFree86

4.1 Normalna konfiguracja

Do niedawna skonfigurowanie XFree86, tak by u�ywa� Twojej myszy, klawiatury, monitora i karty video, zwyk�o by� czym� w rodzaju czarnej magii, wymagaj�cej sporego grzebania w z�o�onym pliku konfiguracyjnym. To ju� jednak historia. Wersja 3.2 uczyni�a ca�y ten proces prawie trywialnym. Wszystko co robisz, to odpalasz program XF86Setup.

Dzia�anie tego programu opiera si� na fakcie, i� obecnie ca�y nowy sprz�t PC posiada monitory EGA/VGA. Program �w uruchamia serwer SVGA16 i u�ywa go do przywo�ania X'a w trybie 640x480, co stanowi najmniejszy wsp�lny mianownik. Potem uruchamia interakcyjny program, kt�ry poprowadzi Ci� przez seri� pi�ciu menu konfiguracyjnych -- dla myszy, klawiatury, karty (video), monitora i ,,pozosta�ych'' (rozmaite opcje serwera). Ca�y proces przebiega prawie bezbole�nie.

Warto r�wnie� pami�ta� o drobnym fakcie, mianowicie i� je�li jak wi�kszo�� ludzi u�ywasz rozpowszechnionego peceta, to Twoja klawiatura jest obecnie raczej tym, co XF86Setup nazywa `Generic 102-key PC (intl)' ni� domy�ln� `Generic 101-key PC'. Je�li wybierzesz domy�ln� (101), w�wczas klawisze znajduj�ce si� po prawej stronie Twojej klawiatury (klawiatura numeryczna i obszar przyleg�y) mog� przesta� dzia�a�.

Je�li �ywisz w�tpliwo�ci odno�nie typu swojego monitora, mo�esz po kolei wypr�bowa� wylistowane opcje. Przejd� z g�ry listy na d� (wy�sze opcje daj� ni�sze pr�dko�ci taktowania zegara i s� mniej szkodliwe dla sprz�tu). Wycofaj si�, je�li zobaczysz �nie��cy lub powa�nie zniekszta�cony obraz. Pomniejsze zniekszta�cenia (obraz lekko za du�y, za ma�y czy lekko zdecentrowany) nie stanowi� problemu -- za moment b�dziesz mie� szans� skorygowa� je w trybie dostrajania.

A kiedy program przywo�uje xvidtune, daj�c Tobie mo�liwo�� dostrojenia Twojego trybu video, nie daj si� wyprowadzi� z r�wnowagi pojawiaj�cym si� na pocz�tku napisom ostrzegawczym. W ten spos�b nie jest �atwo uszkodzi� wsp�czesne wielocz�stotliwo�ciowe monitory (inaczej ni� ich przodk�w o sta�ej cz�stotliwo�ci).

4.2 Radzenie sobie w k�opotach

Mo�e si� czasem tak zdarzy�, i� kiedy po raz pierwszy odpalisz X serwer nie wszystko b�dzie w ca�kowitym w porz�dku. Prawie zawsze jest to spowodowane jakim� problemem w Twoim pliku konfiguracyjnym. Zwykle wy��czone s� warto�ci synchronizacji monitora s� lub te� niepoprawnie ustawione s� cz�stotliwo�ci taktowania zegara Twojej karty video. Drobniejsze problemy mo�na poprawi� u�ywaj�c programu xvidtune. Naprawd� zniekszta�cony ekran zwykle oznacza, i� musisz powr�ci� do XF86Setup i wybra� typ monitora posiadaj�cy mniejsze mo�liwo�ci.

Je�li ekran wydaje si� falowa� lub ma rozmyte brzegi, to jest to jasna wskaz�wka, i� z�e s� warto�ci synchronizacji monitora lub cz�stotliwo�ci taktowania zegara. Upewnij si� r�wnie�, �e w�a�ciwie zosta� ustawiony zestaw uk�ad�w karty video, jak r�wnie� i inne opcje w sekcji Device w XF86Config. Miej absolutn� pewno��, �e u�ywasz w�a�ciwego X serwera i �e /usr/X11R6/bin/X jest po�aczeniem symbolicznym do tego serwera.

Je�li wszystko to zawiedzie spr�buj wystartowa� ,,go�ego'' X'a. W tym celu wydaj podobne do poni�szego polecenie:

X > /tmp/x.out 2>&1 
Mo�esz potem zabi� X serwer (u�ywaj�c kombinacji klawiszy ctrl-alt-backspace) i przestudiowa� zawarto�� pliku /tmp/x.out. X serwer zapisze tam jakie� ostrze�enia czy b��dy -- na przyk�ad, �e cz�stotliwo�� taktowania Twojej karty video nie koresponduje z trybem obs�ugiwanym przez monitor.

Pami�taj, i� aby prze��czy� si� pomi�dzy trybami video kre�lonymi w linii Modes w sekcji Screen w pliku XF86Config mo�esz u�y� ctrl-alt-numeryczne + i ctrl-alt-numeryczne -. Je�li tryb najwy�szej rozdzielczo�ci nie wygl�da poprawnie, spr�buj prze��czy� si� na ni�sze rozdzielczo�ci. Pozwoli to Tobie stwierdzi�, �e przynajmniej te fragmenty Twojej konfiguracji X'a dzia�aj� poprawnie.

Sprawd� r�wnie� pokr�t�ami na monitorze pionow� i poziom� wielko�� obrazu. Podczas startowania X'a w wielu przypadkach konieczne jest takie dostrojenie. Na przyk�ad, je�li ekran wydaje si� by� lekko przesuni�ty w jedn� stron�, zwykle mo�esz to skorygowa� u�ywaj�c panelu kontrolnego monitora.

Grupy dyskusyjne USENETu comp.windows.x.i386unix i comp.os.linux.x po�wi�cone s� dyskusjom o XFree86. Dobrym pomys�em mog�oby by� przypatrzenie si� tym grupom w poszukiwaniu wiadomo�ci zwi�zanch z Twoj� konfiguracj� video -- mo�esz tam spotka� kogo� z identycznymi jak Twoje w�asne problemami.

4.3 Dostosowywanie X'a do w�asnych potrzeb

1280x1024 jest najwy�sz� wbudowan� rozdzielczo�ci� jak� obs�uguje XF86Setup. Je�li Tw�j monitor potrafi obs�u�y� 1600x1200, w�wczas by uzyska� optymaln� wydajno�� b�dziesz musie� pogrzeba� w swojej konfiguracji X'a.

Je�li z tego czy dowolnego innego powodu chcesz grzeba� w swojej konfiguracji video, zapoznaj si� najpierw z dokumentem the Hitchiker's Guide to XFree86 Video Timing dost�pnym pod adresem http://ww.ccil.org/~esr/xconfig/video-modes.html. (Jest to najnowsza, w formacie HTML, wersja pliku `Videomodes.doc' zawartego z XFree86.)

4.4 U�ywanie koloru 16 bitowego

X domy�lnie u�ywa koloru 8 bitowego, co daje palet� 256 barw. Aby omin�� to ograniczenie wiele aplikacji umieszcza swe w�asne mapy kolor�w. Jednak kiedy kursor przemieszcza si� pomi�dzy dwoma oknami, z kt�rych ka�de ma sw� w�asn� map� kolor�w, powoduje to nag�e przeskoki kolor�w. w ten spos�b zachowuje si� przegl�darka Paj�czyny Arena.

Kiedy zechcesz u�ywa� zaawansowanych aplikacji graficznych 256 kolor�w przestaje wystarcza�. Mo�esz u�y� koloru 16 bitowego z palet� 65K r�nych barw startuj�c po prostu X'a jak ni�ej

    startx -- -bpp 16
lub wpisuj�c
    exec X :0 -bpp 16
w sw�j plik .xserverrc. Uwa�aj jednak, bowiem nie wszystkie aplikacje b�d� dzia�a� z 16 bitowym kolorem.

Wi�ksza ilo�� kolor�w powoduje, i� Twoja karta video transferuje wi�cej danych w tej samej jednostce czasu. Je�li Twoja karta video nie potrafi temu podo�a�, w�wczas trzeba zredukowa� albo rozdzielczo��, albo pr�dko�� od�wie�ania. Domy�lnie XFree redukuje rozdzielczo��. Je�li chcesz zachowa� rozdzielczo�� a zredukowa� pr�dko�� od�wie�ania, musisz umie�ci� nowe stosowne paramery w linii Modeline w swoim pliku XqF86Config. Okre�li to t� rozdzielczo�� z ni�sz� pr�dko�cia od�wie�ania. Przyk�adowo zast�p star� warto��

Modeline "1024x768" 75 1024 1048 1184 1328 768 771 777 806 -hsync -vsync
na
Modeline "1024x768" 65 1024 1032 1176 1344 768 771 777 806 -hsync -vsync.
Magiczne liczby 75 i 65 odpowiadaj� pr�dko�ciom zegara. Znajdziesz je zapisane przez X'a w swoim pliku .X.err. Sprawd� w dokumentacji X'a plik odnosz�cy si� do monitor�w. Znajdziesz tam parametry Modelines stosowne dla maksymalnej pr�dko�ci zegara, jak� Twoja karta video potrafi ob�u�y� przy kolorze 16 bitowym.

5. Uruchamianie XFree86

Kiedy masz ju� skonfigurowany plik XF86Config spokojnie mo�esz odpal� X serwer i odby� kr�tk� przeja�d�k�. Po pierwsze upewnij si�, �e katalog /usr/X11R6/bin znajduje si� na Twojej �cie�ce dost�pu.

Aby wystartowa� XFree86 wydaj polecenie

startx
Stanowi to front dla xinit (w przypadku, je�li kiedykolwiek zdarzy�o si� Tobie u�ywa� xinit na innych systemach UNIXowych).

Polecenie to wystartuje X serwer i uruchomi komendy znalezione w pliku .xinitrc znajduj�cym si� w Twoim domowym katalogu. .xinitrc jest zwyk�ym skryptem pow�okowym, kt�ry zawiera przeznaczonych do uruchomienia X klient�w. Je�li plik ten nie istnieje, zostan� u�yte domy�lne warto�ci systemu z pliku /usr/X11R6/lib/X11/xinit/xinitrc.

Standardowy pliki .xinitrc wygl�da podobnie jak poni�szy:

#!/bin/sh

xterm -fn 7x13bold -geometry 80x32+10+50 &
xterm -fn 9x15bold -geometry 80x34+30-10 &
oclock -geometry 70x70-7+7 &
xsetroot -solid midnightblue &

exec twm 

Skrypt ten wystartuje dw�ch kilient�w xterm, oclock oraz ustawi kolor t�a okna root'a na midnightblue. Nast�pnie wystartuje menad�er okien twm. Zauwa�, i� twm wykonuje si� z pow�okowego wyra�enia exec. W ten spos�b proces xinit zostanie zast�piony przez twm. Kiedy tylko proces twm zostanie powo�any do �ycia, X serwer wy��czy si�. Mo�esz wyj�� z twm u�ywaj�c g��wnego menu. W tym celu naci�nij na tle pulpitu klawisz myszy 1 -- wy�wietli to rozwijalne menu, kt�re pozwoli Tobie uaktywni� opcj� Exit Twm.

Upewnij si�, �e ostatnia komenda w pliku .xinitrc startuje z exec i �e nie jest ona umieszczona w tle (�adnego znaku & na ko�cu linii), w przeciwnym bowiem razie X serwer wy��czy si� zaraz po tym, jak tylko wystartuje klient�w z pliku .xinitrc.

Alternatywnie mo�esz wyj�� z X'a wciskaj�c kombinacj� klawiszy ctrl-alt-backspace, co bezpo�rednio zabija X serwer i wychodzi z X Window System.

Powy�ej zaprezentowano bardzo, ale to bardzo prost� konfiguracj� pulpitu. Wk�adaj�c troch� pracy w sw�j plik .xinitrc mo�esz osi�gn�� wiele wspania�ych program�w i konfiguracji. Przyk�adowo, menad�er okien fvwm mo�e umo�liwia� u�ywanie pulpitu wirtualnego. Mo�esz r�wnie� ustawi� kolory, czcionki, wielko�� i pozycje okien i tak dalej, co tylko dusza zapragnie.

Je�li dopiero zaczynasz poznawa� �rodowisko X Window System, gor�co polecamy zapoznanie si� z jak�s ksi��k� z tego zakresu, np. The X Window System: A User's Guide. U�ywanie i konfiguracja X'a s� o wiele nazbyt z�o�one, by je tutaj omawia�. Wskaz�wek na sam pocz�tek poszukaj na stronach podr�cznika odnosz�cych si� do xterm, oclock i twm.

5.1 Warunki u�ytkowania niniejszego dokumentu

Copyright (c) 1996 by Eric S. Raymond. Niniejszy dokument mo�esz u�ywa�, rozpowszechnia� i reprodukowa� w dowolny spos�b o ile:

Powy�sze restrykcje maj� na celu ochron� potencjalnych czytelnik�w przed starymi lub niekompletnymi wersjami. Spytaj si� mnie je�li przypuszczasz, i� masz jaki� wa�ny pow�d dla uczynienia Tobie wyj�tku.

5.2 Podzi�kowania

Niniejszy dokument powo�a� do �ycia Matt Welsh w zacofanych czasach, gdy panowa� m�tny pierwotny chaos. Dzi�ki Matt!

5.3 Od t�umacza

Copyright (c) for the Polish translation by Piotr T�czy�ski, 1997.

Je�li masz jakiekolwiek pytania czy uwagi odno�nie t�umaczenia b�d� te� zwyczajnie znajdziesz byka nie kr�puj si� i wy�lij do mnie wiadomo�� poczt� elektroniczn�. W ten spos�b nast�pna wersja b�dzie lepsza, ku po�ytkowi nas wszystkich. Hmm, mo�esz te� przes�a� mi komplementy i pochwa�y... ;) Tak czy inaczej -- dzi�ki.

Podzi�kowania

Dzi�ki za nieocenion� pomoc przy powstawaniu i dalszej dystrybucji niniejszego dokumentu oryginalnemu jego tw�rcy, czyli Ericowi S. Raymondowi, ca�ej fantastycznej i tryskaj�cej humorem grupie JTZ (Jak To Zrobi�), oraz uroczemu kociakowi ;) o imieniu Danka. No i oczywi�cie tw�rcy samego Linuxa, czyli Linusowi Torvaldsowi, torvalds@cs.helsinki.fi, przez kt�rego mamy tyle �wietnej zabawy.

# # # #

Hosting by: Hurra Communications Sp. z o.o.
Generated: 2007-01-26 18:02:22