Linux Sound Playing HOWTO

Autor: Yoo C. Chung wacko@laplace.snu.ac.kr
v1.5, 7 Listopada 1997
Wersja polska: Leszek Urba�ski tygrys@fidonet.org.pl
v 1.0, 28 Marca 1998


Ten dokument opisuje aplikacje dla Linuxa, s�u��ce do odgrywania d�wi�ku w r�nych formatach. Dokument ten zosta� napisany w standardzie ISO-8859-2. Orygina� tego dokumentu znajduje si� pod adresem http://laplace.snu.ac.kr/~wacko/howto/

1. Wprowadzenie

To jest Sound Playing HOWTO. Opisuje wiele format�w d�wi�ku i aplikacje, kt�re mog� by� u�yte do ich odtwarzania. Opisuje tak�e pare trik�w i rad dotycz�cych tych aplikacji. Jest tu te� troch� innych interesuj�cych program�w zwi�zanych z d�wi�kiem, nie zwi�zanych bezpo�rednio z odtwarzaniem. Jednak�e ten dokument nie opisuje, jak ustawi� obs�ug� d�wi�ku w Linuxie. Zobacz Linux Sound HOWTO autorstwa Jeff'a Tranter'a, dla uzyskania instrukcji konfiguracji obs�ugi d�wi�ku i obs�ugiwanego sprz�tu.

Ten dokument opisuje tylko normalne aplikacje u�ytkownika. Znaczy to, �e t�umaczy tylko to, co �rednio zaawansowany u�ytkownik powinien wiedzie� o stronie programowej d�wi�ku, a nie egzotyczne tematy typu synteza d�wi�ku lub sprz�t - jest on opisany w Sound HOWTO.

1.1 Prawa autorskie tego dokumentu

Ten dokument mo�e by� dowolnie dystrybuowany i modyfikowany (by�bym wdzi�czny, gdybym by� zawiadamiany o zmianach), dop�ki s� zachowane wiadomo�ci o prawach autorskich. Jednak�e nie mo�e posiada� �adnych innych ogranicze�, a zmodyfikowany dokument musi mie� te same prawa autorskie, co ten. Musi by� tak�e podany autor zmian.

1.2 Prawa autorskie opisanych aplikacji

Je�eli nie ma informacji o prawach autorskich, aplikacja jest pod Licencj� Publiczn� GNU (GNU General Public License).

1.3 Gdzie mo�na zdoby� ten dokument

Najnowsza oficjalna wersja tego dokumentu mo�e by� �ci�gni�ta z http://sunsite.unc.edu/LDP/. Najnowsza nieoficjalna wersja znajduje si� na http://laplace.snu.ac.kr/~wacko/howto/. Korea�ska wersja tego dokumentu (bardzo nieaktualna) znajduje si� na http://laplace.snu.ac.kr/~wacko/howto/Sound-Playing-HOWTO.ks. Japo�ska wersja tego dokumentu jest dost�pna na http://jf.gee.kyoto-u.ac.jp/JF/JF-ftp/euc/Sound-Playing-HOWTO.euc.

1.4 Kontakt z autorem

Nie jestem ominescentny i nie u�ywam wszystkich aplikacji opisanych tutaj (kilku nawet nie wypr�bowa�em), wi�c mog� by� b��dy. Programy tak�e ewoluuj�, wi�c dokumentacja ci�gle si� przedawnia. Je�eli wi�c znajdziesz jakie� b��dy, wy�lij mi poprawki. Sugestie i dodatki b�d� tak�e mile widziane.

1.5 Podzi�kowania

dla wszystkich autor�w aplikacji opisanych w tym HOWTO. Tak�e Hannu Savolainenowi za �wietny sterownik d�wi�ku i Linusowi Torvaldsowi za �wietny system operacyjny.

Chcia�bym te� podzi�kowa� Raymondowi Nijssenowi (raymond@es.ele.tue.nl), Jeroenowi Ruttenowi (jeroen@es.ele.tue.nl), Antonio Perezowi (aperez@arrakis.es), Ianowi Jacksonowi (ijackson@gnu.org) i Peterowi Amstutzowi (amstpi@freenet.tlh.fl.us) za informacje i pomoc.

2. Odtwarzanie r�nych format�w d�wi�ku

Istnieje wiele rodzaj�w format�w d�wi�ku (WAV, MIDI, MPEG itp.). Poni�ej opisuj� r�ne formaty i aplikacje u�ywane do ich odtwarzania.

2.1 MIDI

MIDI znaczy Musical Instrument Device Interface (Interfejs urz�de� i instrument�w muzycznych). Pliki MIDI maj� zazwyczaj rozszerzenie .mid. Zawieraj� informacje sekwencerowe, to znaczy informacje kiedy odtworzy� jaki instrument w jaki spos�b itp. Zale�nie od Twojego sprz�tu (i mo�e oprogramowania, kt�rego u�ywasz) d�wi�k mo�e by� �wietny, albo niewyra�ny i charcz�cy.

"Adagio package"

Ten pakiet zawiera mp (odtwarzacz MIDI obs�ugiwany z linii komend) i xmp (odtwarzacz MIDI oparty na XView, nie myli� nazwy z odtwarzaczem modu��w tak�e nazywanym xmp). Do u�ywania xmp b�dziesz potrzebowa� rozszerze� SlingShot. Pakiet zawiera tak�e inne programy do odtwarzania utwor�w Adagio. Je�eli jeste� posiadaczem GUS'a, mpmo�e tak�e odtwarza� pliki MOD (zobacz sekcj� Modu�y, �eby uzyska� wi�cej informacji o modu�ach).

Jeden ma�y, ale denerwuj�cy b��d (w wersji 0.5 na niekt�rych kartach) - d�wi�k urywa si� przy ko�cu. Zamiast zako�czenia utworu w spos�b, kt�ry opisuje plik MIDI, ko�czy si� on na przyd�ugim odegraniu przedostatniej nuty. Nie przeszkodzi�o mi to w u�ywaniu mp, ale mo�e kogo� zniech�ci� do u�ywania go do ,,prawdziwej'' pracy. Uruchamia si� dosy� wolno. W pakiecie nie ma notatki o prawach autorskich (przynajmniej nie mog�em takiej znale��), wi�c przyjmuj�, �e mo�e by� dowolnie dystrybuowana i modyfikowana. (W dok�adnej interpretacji przepis�w o prawach autorskich, nie wolno tego robi�, ale s�dz�, �e taka by�a intencja autora). To jest wersja CMU MIDI Toolkit pod Linuxa (ale tak du�o zosta�o dodane, �e mo�na to zakwestionowa�) autorstwa Grega Lee (lee@uhunix.uhcc.hawaii.edu). Mo�na go �ci�gn�� z anonimowego ftp z tsx-11.mit.edu z katalogu /pub/linux/packages/sound/adagio05.tar.gz. Binaria tu za��czone s� w formacie a.out (z do��czonymi archaicznymi bibliotekami), a binaria xmp dzia�aj� w �rodowisku X11R6 (XFree86 3.1.1, libc 4.7.2). Binaria mp dzia�aj� dobrze w �rodowisku a.out. Do skompulowania tego b�dzie potrzebne troch� sztuczek. W�a�ciwie niewiele - wszystko, co musisz zrobi�, to za��czy� prze��cznik -lfl na koniec SHROBJ i XMPOBJ w pliku Makefile. Jest to potrzebne do do��czenia biblioteki flex, co nie jest standardowo zrobione. Dalej post�puj zgodnie z instrukcj� instalacji. I nie zapomnij, �eby mie� zainstalowane XView i rozszerzenia SlingShot, je�eli chcesz skompilowa� xmp

TiMidity

Niekt�rzy ludzie polecaj� ten eksperymentalny program z powodu dobrej jako�ci d�wi�ku (co jest prawd�, brzmi znacznie lepiej ni� mp na Sound Blaster'rze 16, jednak nie b�dzie brzmia� o wiele lepiej na karcie z syntez� wavetable, jak np. GUS). Jednak�e jego problemem jest du�e obci��anie procesora. Odgrywa MIDI przez skonwertowanie go do WAV i odtworzenie WAV (mo�esz tak�e skonwertowa� MIDI do WAV bez odtwarzania). To t�umaczy obci��anie CPU. Ma tak�e opcjonalny interfejs ncurses, SLang, Tcl/Tk lub Motif. Potrzebujesz plik�w z instrumentami Gravis'a Ultrasound do u�ywania tego programu. Zobacz FAQ za��czony z TiMidity. Autorem jest Tuukka Toivonen (tt@cgs.fi). Najnowsza wersja TiMidity znajduje si� na stronie domowej TiMidity. Ta strona zawiera te� odno�nik do ma�ej biblioteki instrumen�w GUS'a.

playmidi

To jest odtwarzacz MIDI obs�uguj�cych syntez� FM, GUS'a i zewn�trzny interfejs MIDI. [po odpowiednim "za�ataniu" tak�e AWE32/64 - przyp. t�um.] Uruchamia si� szybciej ni� inne odtwarzacze MIDI. Mo�e tak�e odgrywa� pliki Creative Music Files, pliki Microsoft RIFF i du�e archiwa MIDI z gier takich jak Ultima 7. Posiada interfejs X i SVGA. Posiada tak�e opcj� �ledzenia nut na ka�dym kanale i zegar odtwarzania (do��czony automatycznie z xplaymidi i splaymidi).
Powiniene� napisa� co� takiego:

$ splaymidi foo.mid; stty sane

je�eli chcesz u�ywa� interfejsu SVGA, jednak nie przywraca on trybu tty poprawnie. Tryb SVGA mo�e by� usuni�ty w bliskiej przy�o�ci. Ten program by� napisany przez Nathan'a Laredo (laredo@gnu org lub laredo@ix.netcom.com). Znajduje si� na anonimowym ftp - sunsite.unc.edu w katalogu /pub/Linux/apps/sound/players/playmidi-2.3.tar.gz.

2.2 Modu�y

Modu�y (w muzyce komputerowej) to pliki z muzyk� cyfrow�, stworzone ze zbioru pr�bek (sampli) i informacji sekwencerowych, m�wi�cych odgrywarce kiedy odtworzy� jak� pr�bk� (instrument) na jakiej �cie�ce i z jak� wysoko�ci�, opcjonalnie wytwarzaj�c efekt, taki jak np. vibrato. Ma zalet� nad MIDI - mo�e zawiera� prawie ka�dy rodzaj d�wi�ku (��cznie z g�osem ludzkim). Po drugie, brzmi prawie tak samo na ka�dej platformie, poniewa� pr�bki s� w module. Wad� jest, �e modu�y maj� znacznie wi�kszy od MIDI rozmiar, a tak�e to, �e nie ma prawdziwego standardowego formatu (jedynym ,,prawdziwym'' jest ProTracker, z kt�rym wiele modu��w nie jest kompatybilnych). Pochodzi z Amigi. Najcz�ciej spotykany format to .mod. Jest wiele rozszerze�, zale�enie od formatu.

tracker

Ten bardzo elastyczny program (zosta� napisany na wiele platform) odtwarza modu�y muzyczne Soundtracker'a i Protracker'a. U�ywa wyj�cia stereofonicznego 16-bitowego, jako�� uwa�am za bardzo dobr�. Je�eli potrzebujesz prostego sposobu na zredukowanie obci��enia procesora, u�yj opcji -mono. To jest program "giftware" (cytuj�c autora). Jest nim Marc Espie (Marc.Espie@ens.fr). Wersja z plikiem Makefile dostosowanym pod Linuxa mo�e by� sci�gni�ta z anonimowego ftp z sunsite.unc.edu z katalogu /pub/Linux/apps/sound/players/tracker-4.3-linux.tar.gz

gmod

Gmod to odtwarzacz modu��w muzycznych dla Gravisa. Obs�ugiwane formaty to 4/6/8 kana�owy MOD, 8 kana�owy 669, MultiTracker (MTM), UltraTracker (ULT), FastTracker (XM) i ScreamTracker III (S3M).

Gmod wymaga wersji 3.0 lub p�niejszej sterownika d�wi�ku. Oraz, oczywi�cie, GUS'a. Mo�liwe, �e b�dziesz musia� zmodyfikowa� j�dro �eby kontrola g�o�no�ci dzia�a�a tak, jak sobie tego �yczysz.

Gmod posiada interfejs X'owy. U�ywa bibliotek QT (wersja 0.99 lub wy�sza). Sprawd� stron� domow� QT, �eby uzyska� informacje o QT.

Program mo�e by� darmowo rozpowszechniany. By� pocz�tkowo napisany przez Hannu Savolainen'a, a teraz jest nadzorowany przez Andrew J. Robinson'a (robinson@cnj.digex.net).

Mo�na go �ci�gn�� z anonimowego FTP z sunsite.unc.edu (katalog /pub/Linux/apps/sound/players/gmod-3.1.tar.gz.

MikMod

Ten podr�czny odtwarzacz modu��w odtwarza formaty XM, ULT, STM, S3M, MTM, MOD i UNI. (Format UNI jest wewn�trznym formatem u�ywanym przez MikMod.) Posiada obs�ug� spakowanych (zipped) plik�w z modu�ami. U�ywa jako�ci 16bit stereo. U�yj opcji -m (m jak mono) je�eli potrzebujesz prostego sposobu obni�enia obci��enia procesora.

Wersja unixowa mo�e u�ywa� b�d� to ncurses, b�d� to Tcl/Tk jako sw�j interferjs u�ytkownika. Mo�e by� tak�e u�yta jako biblioteka, a nie tylko niezale�ny program.

MikMod by� pocz�tkowo napisany przez Jean-Paul Mikkers'a (mikmak@via.nl). Teraz jest nadzorowany przez Jake'a Stine'a (dracoirs@epix.net). Jest to shareware, kt�re musi by� zarejestrowane, je�eli chcesz u�ywa� je komercyjnie. Potrzebne jest te� zezwolenie na dystrybucj� komercyjn� (niekomercyjne rozpowszechnianie nie wymaga zezwolenia).

Program mo�na znale�� na stronie domowej MikMod.

xmp

Ten odtwarzacz modu��w (nie myli� z xmp Adagia) mo�e odtwarza� modu�y MOD, S3M, STM, 669 i XM (inne formaty s� te� obs�ugiwane, ale ci�gle eksperymentalnie lub nieca�kowicie) na kartach z syntez� WaveTable (GUS albo SoundBlaster AWE 32) i na systemach z SoftOSS (sterownik miksuj�cy programowo). W bardzo bliskiej przysz�o�ci zwyk�y DSP b�dzie te� obs�ugiwany.

Wersja pod X jest te� dost�pna.

Program jest napisany przez Claudio Matsuoka'� (claudio@brasil.enemy.org) i H. Carraro Jr.

Znajduje si� na stronie domowej xmp

s3mod

S3mod odtwarza 4/6/8 �cie�kowe modu�y MOD i Scream Tracker 3. U�ywa standardowo jako�ci 8 bit mono, 22000Hz. U�yj opcji -s, �eby w��czy� stereo, -b, �eby w��czy� jako�� 16 bitow� i -f, �eby ustawi� cz�stotliwo��. Jednak�e jako�� d�wi�ku jest gorsza od tracker'a (szumy), wi�c poleca�bym tracker'a zamiast s3mod do odtwarzania zwyk�ych plik�w MOD (chyba, �e masz maszyn� o ma�ej mocy). S3mod obci��a procesor znacznie mniej ni� tracker.

Prawa autorskie nale�� do Daniela Marks'a i David'a Jeske'a (jeske@uiuc.edu), ale mo�esz zrobi� z tym co chcesz (poza twierdzeniem, �e to ty go napisa�e�).

Mo�na go zdoby� przez anonimowe FTP z sunsite.unc.edu (katalog /pub/Linux/apps/sound/players/s3mod-v1.09.tar.gz.

mod

Ten program (wersja beta) odtwarza MOD'y (15/31 instrumentowe, do 32 g�os�w), MTM'y, ULT'y i S3M'y na Gravisie Ultrasound. Mo�e te� u�ywa� spakowane modu�y, je�eli masz gzip'a, lharc'a, unzip'a i unarj'a. Nie potrafi odtwarza� modu��w spakowanych Powerpacker'em lub modu��w spakowanych niekt�rymi programami do komponowania na Amig� (sygnatura "PACK").

Program wymaga wersji 3.0 sterownika d�wi�ku. Nie b�dzie dzia�a� z wersj� 2.90-2 lub wcze�niejsz�. Interfejs tekstowy wymaga ncurses. Jest tak�e za��czony interfejs X'owy, kt�ry u�ywa Tcl/Tk.

Mod jest napisany przez Mikael'a Nordqvist'a (mech@df.lth.se lub d91mn@efd.lth.se).

Mo�na go znale�� na anonimowym FTP z sunsite.unc.edu z /pub/Linux/apps/sound/players/mod-v0.81.tgz.

nspmod

Nspmod to odtwarzacz modu��w w wersji alpha, kt�ry mo�e odtwarza� modu�y MTM, S3M i MOD. Jest przeznaczony dla kart d�wi�kowych bez DSP (nie myli� z tym co Creative Labs nazywa DSP). Obci��a procesor por�wnywalnie z tracker'em

Posiada mo�liwo�� zap�tlenia modu��w, je�eli s� tak zaprogramowane. Ilo�� zap�tle� mo�e by� limitowana opcj� -l. U�ywa tylko wyj�cia 8 bitowego. (je�eli chodzi o wersj� 0.1).

Zosta� napisany przez Toru Egashira'� (toru@jms.jeton.or.jp).

Mo�na go �ci�gn�� z anonimowego FTP (sunsite.unc.edu, katalog /pub/Linux/apps/sound/players/nspmod-0.1.tar.gz).

yampmod

Ten program (wersja alfa) by� zaprojektowany do odtwarzania 4 kana�owych modu��w, minimalnie obci��aj�c procesor. Nie by� zaprojektowany do odtwarzania d�wi�ku wysokiej jako�ci. A wi�c jedyna jako�� to 22kHz, mono. D�wi�k nie jest te� tak czysty jak powinien, co wyja�nia status alfa programu.

Zosta� napisany przez David'a Groves'a (djg@djghome.demon.co.uk).

Mo�na go znale�� na anonimowym FTP z sunsite.unc.edu w katalogu /pub/Linux/apps/sound/players/yampmod-0.1.tar.gz.

2.3 MPEG audio

MPEG jest standardem specyfikuj�cym kodowanie wideo i towarzsz�cego mu d�wi�ku w celu cyfrowej archiwizacji. MPEG jest zazwyczaj kojarzony z obrazem, ale cz�� d�wi�kowa mo�e by� u�ywana oddzielnie. Cz�� d�wi�kowa standardu definiuje trzy pow�oki (ang. layers), Layer I, II i III. Odtwarzacze mog�ce dekodowa� wy�sze pow�oki mog� tak�e dekodowa� ni�sze. (np. odtwarzacze Layer III mog� odtwarza� pliki Layer II). Pliki audio MPEG Layer I maj� zwykle rozszerzenie .mpg (wi�c je�eli plik z tym rozszerzeniem nie mo�e by� odtworzony odtwarzaczem MPEG wideo, to jest to prawdopodobnie strumie� audio), Layer II zazwyczaj ma rozszerzenie .mp2, a Layer III .mp3. Kompresja d�wi�ku nie jest najgorsza. Dwumegabajtowy Layer II zajmie 25 megabajt�w jako czysty PCM o tej samej jako�ci

mpg123

Ten program (wersja beta) jest wydajnym odtwarzaczem MPEG audio, z obs�ug� pow�ok I, II i III. Jest oparty na kodzie z wielu �r�de�. Mo�e odtwarza� w czasie rzeczywistym strumie� przez HTTP (tzn. mo�na odtwarza� strumie� MPEG bezpo�rednio przez World Wide Web).

G��wnym autorem jest Michael Hipp (Michael.Hipp@student.uni-tuebingen.de). Mo�e by� u�ywany i rozpowszechniany w niezmodyfikowanej formie darmowo, przeznaczony do zada� niekomercyjnych. Za��czenie w kolekcji darmowego oprogramowania (takiej jak CD-ROM'y lub serwery FTP) jest dozwolone.

Najnowsz� wersj� mo�na znale�� na stronie mpg123 Oliver'a Fromme'a.

maplay 1.2

Ten odtwarzacz MPEG audio obs�uguje tylko Layer I i II. Obs�uguje 16 bitowe karty d�wi�kowe pod Linuxem.

Z�u�ywa dosy� du�o czasu procesora, ok. 55% na Pentium 60MHz. D�wi�k jest niemo�liwy do s�uchania na 486 66MHz, poniewa� procesor nie mo�e nad��y� z d�wi�kiem. Je�eli to ci si� zdarzy, spr�buj odtwarza� tylko jedn� stron� strumienia audio (opcj� -l lub -r), zamiast domy�lnego stereo.

Ma�a zmiana w jednym z plik�w mo�e by� potrzebna do skompilowania programu. Musisz doda� tak� lini� na pocz�tek pliku configuration.sh.

#! /bin/sh

Autorem jest Tobias Bading (bading@cs.tu-berlin.de). maplay 1.2 mo�na znale�� na anonimowym FTP na ftp.cs.tu-berlin.de z /pub/multimedia/maplay1.2/maplay1_2.tar

maplay 1.3b

To jest nieoficjalna modyfikacji (tzn. nie przez oryginalnego autora) maplay'a 1.2, mo�e dzia�a� z o wiele mniejszym obci��eniem procesora. Udaje si� jej to g��wnie przez u�ywanie wyj�cia u-law na innych platformach poza SPARC'em. Zauwa�, �e u�ywa wyj�cia u-law domy�lnie, wi�c jako�� d�wi�ku jest ni�sza.

Modyfikacje by�y przeprowadzone przez Orlando Andico (orly@gibson.eee.upd.edu.ph).

Program mo�na znale�� na anonimowym FTP na sunsite.unc.edu z katalogu /pub/Linux/apps/sound/players/maplay-1.3b-Linux.tar.gz.

maplay3

To jest kolejny krewny maplay'a 1.2. Dodaje obs�ug� formatu MPEG Layer 3. W tej chwili ma pewne b��dy w odtwarzaniu (mo�esz s�ysze� skrzecz�ce odg�osy). Mo�esz pobawi� si� opcjami �eby to zmieni�.

Modyfikacje by�y przeprowadzone przez Timo Jantunen'a (timo.jantunen@hut.fi lub jeti@cc.hut.fi. M�wi, �e mo�e by� u�ywany darmowo, ale zarabianie nim pieni�dzy nie jest dozwolone. Jakkolwiek nie jestem ca�kowicie przekonany o poprawno�ci praw autorskich, poniewa� oryginalny maplay jest na Licencji Publicznej GNU (GNU General Public License), kt�ra nie pozwala zmodyfikowanym pracom mie� innych praw autorskich.

Program mo�e by� znaleziony na anonimowym FTP na sunsite.unc.edu z katalogu /pub/Linux/apps/sound/players/maplay3.tar.gz.

splay

Ten odtwarzacz (wersja beta) jest kolejnym krewnym maplay'a 1.2 (w�a�ciwie jest krewnym maplay'a 1.2+, kt�ry jest Windows'owym krewnym maplay'a 1.2). Dodaje obs�ug� strumieni MPEG Layer 3. Mo�e te� odtwarza� pliki WAV. Mo�e tak�e odtwarza� strumienie audio przez po��czenie HTTP.

Inna opcja splay'a, to mo�liwo�� u�ywania go jako biblioteki (na licencji GPL), wi�c mo�e by� u�ywany w innych programach. Pr�buje te� polepszy� wydajno�� przez u�ywanie grupowania (threading) (potrzebujesz pthread, �eby u�ywa� t� opcj�) i troch� assemblera w kodzie.

Splay u�ywa interfejsu linii komend i opcjonalnego X'owego (kt�ry u�ywa QT).

Je�eli nie dzia�a po kompilacji (np. zwraca b��d segmentacji), spr�buj skompilowa� go jeszcze raz bez grupowania (threading).

Autorem jest Jung Woo-jae (jwj95@eve.kaist.ac.kr).

Program mo�na znale�� na stronie domowej splay'a.

Sajber Jukebox

Ten program jest odtwarzaczem MPEG z graficznym interfejsem u�ytkownika. Jest oparty na splay'u, wi�c obs�uguje pow�oki MPEG do III. Mo�e te� odtwarza� strumienie MPEG w czasie rzeczywistym, ze strumieniem podawanym przez HTTP. Jest tak�e �atwy do skonfigurowania.

U�ywa bibliotek QT toolkit (w wersji 1.2<). U�ywa te� LinuxThreads (za��czone binaria dzia�aj� tylko z wersj� 0.5).

Autorem jest Joel Lindholm (wizball@kewl.campus.luth.se).

Najnowsz� wersj� mo�na znale�� na anonimowym FTP na kewl.campus.luth.se z katalogu /pub/jukebox.

amp

Ten odtwarzacz MPEG audio (wersja beta) obs�uguje tylko MPEG Layer 3. Mo�e odtwarza� bezpo�rednio do karty d�wi�kowej i do plik�w PCM lub WAV. Daje te� dosy� du�y �adunek dla procesora (oko�o 60% na Pentium 133MHz).

Zosta� napisany przez Tomislav'a Uzelac'a (tuzelac@rasip.fer.hr). Mo�e by� darmowo u�ywany i rozpowszechniany, dot�d, dok�d nie b�dzie sprzedawany komercyjnie bez zezwolenia (za��czanie go na CD-ROM'ach z darmowym oprogramowaniem jest dozwolone).

Mo�na go znale�� na anonimowym FTP na ftp.rasip.fer.hr z katalogu /pub/mpeg/amp-0.7.3.tgz.

XAudio

Ta biblioteka (alfa) zosta�a napisana jako szybka implementacja bibliotek dekodowania MPEG audio, do u�ycia w r�nych interfejsach GUI. Obs�uguje pow�oki I, II i III. Mo�e losowo pobiera� dane ze strumieni. Interfejs linii komend jest za��czony. Wersja Motif (Lesstif) jest te� za��czona w wersji pod Linuxa.

Autorzy to Gilles Boccon-Gibod, Alain Jobart i inni. Wyko�czenia (front-ends) biblioteki mog� by� darmowo pobierane. Biblioteka sama w sobie musi by� licencjonowana (dost�pna jest licencja �r�d�owa i binarna).

Wyko�czenia tej biblioteki mog� by� �ci�gni�te ze strony domowej XAudio.

Layer 3 Shareware Encoder/Decoder

W�a�ciwie jest to konwerter, kt�ry przekszta�ca strumienie audio MPEG Layer 3 w WAV, AIFF, SND, AIFC lub po prostu czyste PCM. Wersja pod Linuxa nie kieruje wyj�cia bezpo�rednio do karty d�wi�kowej. Trzeba najpierw skonwertowa� plik do innego formatu.

Jakkolwiek, je�eli spr�bjesz odtworzy� skonwertowany plik u�ywaj�c sox'a, otrzymasz prawdopodobnie tylko szum, poniewa� porz�dek s��w (to taki rodzaj "liczby" komputerowej - przyp. Tygrys) w pr�bkach PCM nie jest poprawny (przynajmniej na platformach Intelowych). Musisz odpali� sox'a z opcj� -x, �eby pozby� si� tego problemu. Ale niekt�re odtwarzacze nie musz� by� zawiadomione, �e porz�dek s��w jest z�y, wi�c nie musisz si� o to martwi�.

Je�eli masz naprawd� szybki komputer (prawdopodobnie co najmniej Pentium 100MHz), mo�esz spr�bowa� odtwoezy� strumienie MPEG Layer 3 bezpo�rednio, bez potrzeby skonwertowania d�wi�ku na inny format, tak jak w nast�puj�cym przyk�adzie (przyjmuje on, �e u�ywasz sox'a i odtwarzasz pr�bk� 44.1kHz stereo).

$ l3dec foo.mp3 -sto | play -t raw -x -u -w -c 2 -r 44100 -

Liczba po -r jest cz�stotliwo�ci� pr�bkowania strumienia audio, a liczba po -c zale�y od tego, czy to ma by� mono, stereo, czy nawet kwadro. Je�eli to wygl�da zbyt skomplikowanie, mo�esz u�y� skryptu lub aliasu.

To jest shareware z prawami autorskimi Fraunhofer-IIS. Wersja demo pod Linuxa na systemy x86 mo�e by� �ci�gni�ta z anonimowego FTP na ftp.fhg.de z katalogu /pub/layer3. Wersja demo konwertuje tylko strumienie Layer 3.

2.4 WAV

Cytuj�c ze strony podr�cznika man sox'a:

Wydaj� si� by� podobne do plik�w IFF, ale nie takie same. S� oryginalnym formatem d�wi�kowym Windows 3.1. Oczywi�cie Windows 3.1 jest tak wa�ne dla przemys�u komputerowego, �e musia�o mie� w�asny format plik�w dzwi�kowych.

Maj� zazwyczaj rozszerzenie .wav

wavplay

Ten program obs�uguje odtwarzanie i nagrywanie w formacie WAV. U�ywa blokowania (locking), wi�c tylko jeden d�wi�k mo�e by� odtwarzany w danej chwili. Jego mo�liwo�ci blokowania mog� te� by� u�yte oddzielnie od jego mo�liwo�ci odtwarzania d�wi�ku.

Jako dodatek do interfejsu linii komend, ma tak�e interfejs Motif, kt�ry mo�e by� u�ywany z Lesstif'em.

By� pocz�tkowo napisany przez Andre Fuechsel'a (af1@irz.inf.tu-dresden.de), ale zosta� ca�kowicie przepisany przez Warren'a W. Gay'a (bx249@freenet.toronto.on.ca lub wwg@ica.net).

Mo�na go znale�� na anonimowym FTP z sunsite.unc.edu w katalogu /pub/Linux/apps/sound/players/wavplay-1.0.tar.gz.

2.5 Inne rzeczy

Ta sekcja opisuje rzeczy, kt�re odtwarzaj� formaty d�wi�ku nie zas�uguj�ce na oddzieln� sekcj� (np. formaty maj�ce tylko jeden odtwarzacz), lub odtwarzacze obs�uguj�ce kilka format�w.

sox

Ten program jest w�a�ciwie konwerterem, zamienia jednen format d�wi�ku na drugi. Jakkolwiek, niekt�re wersje sox'a, przywo�ywane komend� play, odtwarzaj� d�wi�k. (Aplikacja play w Sound HOWTO prawdopodobnie odnosi si� do tego). Obs�uguje czyste (bez nag��wka) binaria i dane tekstowe , Pliki D�wi�kowe IRCAM, .voc Sound Blaster'a, .au SPARC'a (z nag��wkiem), HCOM Mac'a .voc PC/DOS, formaty Sndtool'a i Sounder'a, .snd NeXT'ta RIFF/WAV Windows 3.1, .smp Turtle Beach'a, CD-R i formaty AIFF i 8SVX Apple/SGI.

Gdzie� w kernelu 1.3.6x, musisz dokona� ma�ej zmiany w jednym pliku, �eby d�wi�k by� odtwarzany bezpo�rednio. Musisz zmieni� lini� 179 w pliku sbdsp.c z

if (abuf_size < 4096 || abuf_size > 65536) {

na

if (abuf_size < 1 || abuf_size > 65536) {

Ale mo�e nie b�dziesz musia� tego robi�. Jednak zrobienie tego nic nie zepsuje.

Zosta� napisany przez wielu ludzi i mo�e by� u�yty w ka�dym przeznaczeniu.

Mo�na go znale�� na anonimowym FTP na sunsite.unc.edu w katalogu /pub/Linux/apps/sound/convert/Lsox-linux.tar.gz.

Nowsza wersja, kt�rej autorem jest Chris Bagwell (cbagwell@sprynet.com) (oparta na najnowszej wesji gamma oryginalnego sox'a, z za��czon� powy�sz� poprawk�) mo�e by� �ci�gni�ta przez anonimowe FTP na sunsite.unc.edu z katalogu /pub/Linux/apps/sound/convert/sox-11gamma-cb3.tar.gz.

bplay

Ten program (wersja beta) odtwarza czyste audio, WAV i VOC. Mo�e te� nagrywa� takie pliki. U�ywa r�nych technik do osi�gni�cia najwy�szej mo�liwej pr�dko�ci, a wi�c mo�e chodzi� przyst�pnie nawet na wolnych maszynach. Jedna z tych technik wymaga, �eby zainstalowane programy mia�y identyfikator setuid root. Je�eli koniecznie chcesz tego u�ywa�, mo�esz u�y� paczki Debiana, kt�rej autorem jest Ian Jackson (ijackson@gnu.org), kt�ra wy��cza funkcj� potrzebuj�c� bitu setuid.

Autorem jest David Monro (davidm@gh.cs.usyd.edu.au).

Mo�na go znale�� na anonimowym FTP na sunsite.unc.edu w katalogu /pub/Linux/apps/sound/players/bplay-0.96.tar.gz.

SIDPLAY

Ten program emuluje uk�ad SID (Sound Interface Device, MOS 6581) i MPU (Micro Processor Unit, MOS 6510) Commodore'a 64. Jest wi�c w stanie za�adowa� i uruchomi� programy w kodzie maszynowym C64 wydaj�ce d�wi�ki lub muzyk�. G��wnie s� to fragmenty kodu i danych, kt�re zosta�y wyci�gni�te (ripped) z gier i program�w demonstracyjnych i przes�ane bezpo�rednio z C64.

Standardowo u�ywa linii komend. S� te� interfejsy Tk i QT, dost�pne oddzielnie z g��wnej paczki.

Sidplay jest nadzorowany przez Michael'a Schwendt'a (sidplay@geocities.com).

Jest dost�pny ze strony domowej SIDPLAY'a.

RealAudio Player

Pozwala ci s�ucha� d�wi�ku, zapisanego w odpowiednim formacie, w czasie rzeczywistym przez Internet bez pobierania ca�ego pliku. Mo�e by� u�yty oddzielnie, ale tak naprawd� jest przeznaczony do u�ytku z przegl�dark� web (najlepiej obs�ugiwane s� Mosaic i Netscape). Nie mo�e by� u�ywany bez X'�w (nie mo�esz u�ywa� go z Lynxem na konsoli tekstowej).

Autorem jest firma Progressive Networks, Inc. Program nie mo�e by� rozpowszechniany, modyfikowany itp. Zajrzyj do licencji, �eby uzyska� dok�adne informacje o tym, co mo�esz robi�. Program mo�na �ci�gn�� ze strony domowej RealAudio.

cat

Kto� mo�e pomy�le� co cat, czasami nadu�ywane narz�dzie wypisuj�ce, mo�e mie� wsp�lnego z odgrywaniem d�wi�ku. Poka�� jak mo�na to zu�ytkowa� na przyk�adzie.

$ cat sample.voc > /dev/dsp
$ cat sample.wav > /dev/dsp
$ cat sample.au > /dev/audio

Wykonanie cat'a pliku .au na urz�dzenie /dev/audio b�dzie zwykle dzia�a�, a je�eli b�dziesz mia� szcz�cie, porz�dek bajt�w w pliku b�dzie odpowiedni do twojej platformy itp., uda si� nawet "zcatowanie" pliku PCM (takiego jak /dev/audio czy /dev/dsp) na urz�dzenie /dev/dsp.

To wcale nie jest bezu�yteczny spos�b wykorzystania cat'a. Mo�e by� przydatny np. je�eli masz plik d�wi�kowy nie rozpoznawany przez twoje programy, a wiesz, �e u�ywa pr�bek PCM, mo�esz mie� przybli�one wyobra�enie tego, jak plik brzmi (je�eli b�dziesz mia� szcz�cie). (kurcz�, nie pisze sk�d to wzi�� ;-) - przyp. Tygrys)

3. Inne przydatne narz�dzia d�wi�kowe

Ta sekcja nie ma bezpo�rednio nic wsp�lnego z odtwarzaniem plik�w d�wi�kowych. Jest to raczej kolekcja narz�dzi, kt�re mog� by� przydatne.

3.1 volume

To jest prosty interfejs linii komend, kt�ry kontroluje g�o�no�� (co innego mog�oby to by�?). Ma te� oddzielny program z interfejsem Tcl/Tk za��czonym w paczce, s�u��cym do kontrolowania g�o�no�ci i odtwarzania plik�w .au. Jest te� za��czony bardzo prosty odtwarzacz CD Tcl/Tk.

Jest to Freeware napisany przez Sam'a Lantinga'� (slouken@cs.ucdavis.edu).

Mo�na go znale�� na anonimowym FTP na sunsite.unc.edu w katalogu /pub/Linux/apps/sound/soundcard/volume-2.1.tar.gz.

3.2 Sound Studio

To jest aplikacja Tcl/Tk zapewniaj�ca odtwarzanie, nagrywanie i edycj� cyfrowego d�wi�ku u�ywaj�c sox'a. Zawiera sox'a w swojej dystrybucji, �eby unikn�� problem�w z kompatybilno�ci�.

Program zosta� napisany przez Paul'a Sharpe'a i N. J. Bailey'a (N.J.Bailey@leeds.ac.uk). Mo�e by� darmowo u�ywane i rozpowszechniane, je�eli zostanie wys�ana kartka pocztowa. (greetsy i widoczek dla autor�w :-) - przyp. Tygrys)

Mo�na go znale�� na stronie domowej Sound Studio.

3.3 Tickle Music

Ta (wersja beta, Tcl/Tk) przegl�darka plik�w muzycznych pozwala odtwarza� r�ne formaty d�wi�ku dot�d, dok�d odpowiednie programy odtwarzaj�ce s� zainstalowane na twoim systemie. Standardowo modu�y odtwarza gmod, a pliki MIDI mp (mo�esz zmieni� �r�d�a, �eby u�ywa� innych program�w).

Zosta� napisany przez Shannon Hendrix (shendrix@pcs.cnu.edu lub shendrix@escape.widomaker.com).

Mo�na go �ci�gn�� przez anonimowe FTP na sunsite.unc.edu z katalogu /pub/Linux/apps/sound/players/tmusic-1.0.tar.gz.

4. Odno�niki

  1. Dokumentacja za��czona z aplikacjami opisanymi w tym dokumencie
  2. Linux Sound HOWTO. Mo�na je znale�� w Linux Documentation Project. (Polska wersja znajduje si� w Projekcie JTZ.)
  3. Strony MIDI i d�wi�ku w Linuxie
  4. MPEG Audio Layer 3 FAQ
  5. Programmer's Guide to OSS
  6. Strona domowa SoX

5. Od t�umacza

Zdaj� sobie spraw�, �e jest tu mn�stwo mniejszych lub wi�kszych b��d�w. Jest to dopiero wersja 1.0 - vis major, b��dy musz� by�... :-) Je�eli jakie� znajdziesz, daj mi zna�.

Prawa autorskie t�umaczenia - (C)1998 tygrys@fidonet.org.pl.

# # # #

Hosting by: Hurra Communications Sp. z o.o.
Generated: 2007-01-26 18:02:22